به نقل از یورونیوز، پس از سال‌ها مذاکره میان نمایندگان تهران و غرب بر سر پرونده هسته‌ای ایران، توافق برجام میان ایران و گروه 1+5 در چهاردهم ژوییه 2015 برابر با 23 تیرماه 1394 به امضا رسید. فدریکا موگرینی و محمد جواد ظریف در ژنو از این روز به‌عنوان یک روز تاریخی یاد کردند.
در ایران هم که سال‌ها تحریم‌های اقتصادی امان مردم را بریده بود، با توافق برجام و رفع تحریم‌ها امیدها بر این بود که رونق اقتصادی به کشور بازگردد و با گشایش در بازار، خون تازه‌ای به کسب و کار داخلی و خارجی وارد شود. بسیاری از شهروندان، از کارشناسان و اصحاب رسانه گرفته تا کارفرما و مزدبگیر با خوشبینی به نتایج برجام چشم‌دوخته بودند و برای تحقیق رویاهایشان لحظه‌شماری می‌کردند. اما بسیاری هم واقع‌بین‌تر بودند و چندان به نتایج آنی آن نظر نداشتند.
مراحل اداری اجرایی شدن برجام از یک سو و مشکلات پیش رو از جمله مبادلات ارزی و نگرانی از درگیر شدن با تحریم‌های غیرهسته‌ای ایالات متحده و تصویر مبهم از چشم‌انداز سیاست خارجی دونالد ترامپ، بسیاری از شرکت‌های خارجی و به‌ویژه بانک‌ها و بنگاه‌های پولی و مالی را برای ورود به بازار ایران با تردیدهایی روبه‌رو می کرد. شاید بازگشت پر سر و صدای توتال به بازار نفت و گاز ایران را بتوان نقطه عطفی در «بهره‌مندی» ایران از مزایای برجام دانست.
علی طیب‌نیا، وزیر امور اقتصادی و دارایی ایران چند ماه پیش مثبت شدن رشد اقتصادی در کشور و روند کاهشی نرخ تورم را از ملموس ترین دستاوردهای برجام خوانده است. او همچنین ایجاد صدها هزار فرصت شغلی را نتیجه مثبت برجام توصیف کرده است.
این گفته اما به معنی ارازنتر شدن کالاها و محصولات و افزایش قدرت خرید مردم نیست. بلکه تورم هنوز پابرجاست و قیمت‌ها همچنان بالا می‌رود. با توجه به نمودار زیر درست‌تر آن است که گفته شود روند افزایشی تورم شیب کمتری را در پیش داشته است. یا به عبارت دقیق‌تر از سرعت و میزان افزایش قیمت‌ها کاسته شده است. بسیاری از منتقدان سیاست‌های حسن روحانی، کنترل نرخ تورم را نه ثمره توافق هسته‌ای، بلکه نتیجه رویکردهای انقباضی دولت یازدهم می‌دانند و بهای کنترل نقدینگی در جامعه را رکود کم سابقه در بخش تولید توصیف می‌کنند.
بسیاری امیدوار بودند که با برجام نرخ برابری واحد پولی ایران با ارزهای بین‌المللی بویژه دلار کاهش پیدا کند. در صورتی که چنین انتظاری به حقیقت می‌پیوست بطور طبیعی ارزش کالاهای وارداتی مصرفی و سرمایه‌ای کاهش می‌یافت. از سوی دیگر این موضوع قیمت تمام شده تجهیزات مورد نیاز کارخانه‌ها، صنایع و زیرساخت‌ها را هم پایین می‌آورد. اما در عمل نه تنها بازار ارز شاهد کاهش قیمت دلار و دیگر ارزهای خارجی نبود بلکه رشد قابل توجهی را هم تجربه کرده است.
با گذشت دو سال از توافق برجام بسیاری از آنهایی که خوشبین بودند از اوضاع مایوس و سرخورده شده‌اند و به جمع منتقدان برجام و احتمالا مخالفان دولت پیوسته‌اند. بسیاری از کارشناسان اقتصادی هوادار دولت روحانی هم در زمان مذاکرات و هم پس از آن، نسبت به ایجاد انتظارات کاذب از فضای «پسابرجام» هشدار داده بودند.
با این حال، نتیجه دوازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری ایران و افزایش شش درصدی آرای روحانی نسبت به انتخابات پیشین احتمالا نشانگر آن بود که نارضایتی از وضعیت اقتصادی، فاکتور تعیین کننده‌ای در رفتار سیاسی بخش مهمی از شهروندان ایرانی نیست.
منبع: خبرگزاری گیتا
