نشریه پولتیکو در گزارشی با پرداختن به سخنرانی روز جمعه رئیس‌جمهور آمریکا درباره ایران و برجام نوشت: نیکی هیلی که از حامیان اصلی عدم تایید پایبندی ایران به توافق هسته‌ای است، در واقع کسی است که پشت سر رویکرد ترامپ در قبال ایران قرار دارد.
نشریه پولتیکو، در ادامه نوشت: دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا پیش از این به درخواست رکس تیلرسون وزیرامورخارجه و جیمز ماتیس وزیردفاعش با بی‌میلی پایبندی ایران به توافق هسته‌ای را مورد تایید قرار داد. وی از این توافق متنفر است اما این دو مرد وی را تحت فشار قرار دادند تا این پایبندی را تایید کند چرا که تاکید داشتند دلیلی برای اعلام عدم پایبندی تهران وجود ندارد.
نیکی هیلی نماینده آمریکا در سازمان ملل در دیداری در ماه ژوئیه که در آن ژنرال مک مستر، مشاور امنیت ملی و مایک پنس معاون رئیس‌جمهور آمریکا حضور داشتند، از رئیس‌جمهور ترامپ خواست تا به وی اجازه دهد یک پرونده برای اعلام عدم پایبندی بسازد.
به گفته یک منبع آگاه هیلی به ترامپ گفته است به من اجازه بده تا یک اساس برای آن ایجاد کنم. رئیس‌جمهور نیز با این درخواست موافقت کرد.
هیلی به اصلی‌ترین حامی دولت برای اعلام عدم پایبندی در خارج از آمریکا و صدای مورد علاقه ترامپ علیه ایران در داخل آمریکا تبدیل خواهد شد که جایگاه وی را در شرایطی که به نظر می آید هیلی یکی از گزینه‌های احتمالی بعد از رکس تیلرسون است، تقویت می کند. ارتباط تنش‌آلود تیلرسون با ترامپ در روزهای اخیر آشکارتر شده است.
هیلی یک ماه پس از این گفت‌وگویش با ترامپ به وین سفر کرد تا با مقامات آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گفت‌وگو و آنها را درباره تایید پایبندی ایران به توافق تحت فشار قرار دهد. وی خیلی فوری پس از این دیدارها در اندیشکده امریکن اینترپرایز در واشنگتن یک سخنرانی ارائه داد و نسبت به توافق هسته ای شک و تردیدهایی را مطرح کرد.
نقش هیلی از سوی تعدادی از مقامات دولت آمریکا که در بازنگری سیاست ایران حضور داشته‌اند، تعریف شده است. زمانی که بسیاری از اعضای کابینه رئیس‌جمهور ، دستیاران و مشاوران تلاش می‌کردند تا انگیزه‌های او را در خصوص ایران محدود کنند، هیلی دقیقا متضاد آن عمل کرد در حالیکه دموکراتها و حتی بسیاری از جمهوری خواهان این تمایلات رئیس‌جمهور را برای سیاست غیرسازنده می دانستند.
به نوشته پولتیکو هیلی در این میان تنها نبود. رد پای جان بولتون نماینده پیشین آمریکا در سازمان ملل کسی که دسترسی‌اش به ترامپ به تازگی توسط جان کلی رئیس دفتر رئیس‌جمهوری آمریکا محدود شده است، در سخنرانی روز جمعه ترامپ احساس می شود. زمانی که علیرغم مخالفتها با هر اقدامی که بتواند توافق هسته‌ای را نابود کند، بازهم گفت که هر زمان که بخواهد می تواند توافق را لغو کند.
این رویکرد با وجود آخرین ویرایش جان کلی پس از دیدار بولتون با شلدون آدلسون جمهوری‌خواه در لاس وگاس پنجشنبه بعدازظهر از طریق تماس تلفنی به سخنرانی ترامپ اضافه شد. به گفته دو منبع آگاه که از این گفت‌وگو مطلع هستند، بولتون از ترامپ خواسته تا در اظهاراتش این رویکرد را بگنجاند که وی کماکان این حق را دارد که توافق را به طور کامل لغو کند.
ترامپ در سخنرانی‌اش گفت که این توافق همچنان تحت بازنگری قرار دارد و حضور آمریکا در آن هر زمان که رئیس‌جمهور بخواهد، می تواند لغو شود. بولتون تاکنون اظهارنظری درباره رایزنی‌اش با رئیس‌جمهور نکرده است.
هیلی در دولت نیز به شدت تلاش کرد تا مسیری را ایجاد کند که ترامپ براساس آن بتواند عدم پایبندی را اعلام و همزمان با کنگره به امید سخت‌تر کردن توافق از طریق وضع تحریم‌های جدید علیه ایران همکاری کند.
یک دستیار ارشد کاخ سفید گفت که در جلسات بحث داخلی نیز که اغلب اعضای کابینه رئیس‌جمهور با اعلام عدم پایبندی مخالف بودند، هیلی نقش مشابهی ایفا کرد؛ وی بیشترین مشارکت و بالاترین صدا در میان اعضای کابینه در حمایت از عدم تایید پایبندی را داشت.
در آن زمان این تلاشها هیلی را در برابر دیگر اعضای کابینه به ویژه تیلرسون قرار داد که با سفر وی به وین در ماه اوت مخالف بود. این موضوع به یکی از موضوعات مورد اختلاف میان این دو تبدیل شد.
یک مقام کاخ سفید افزایش تنش‌ها میان هیلی و تیلرسون را اینگونه توصیف کرد که می تواند در حد جنگ جهانی سوم باشد.
سخنگوی هیلی از اظهارنظر درباره رابطه وی با تیلرسون و نقش او در مسئله ایران سر باز زد.
به گفته دو مقام دولت آمریکا، تیلرسون یک معاون وزارت امور خارجه را به نشست طرف‌های توافق هسته‌ای در ماه ژوئیه فرستاد و تاکید داشت که هیچ لزومی به سفر هیلی به وین و دیدارش با مقامات آژانس بین‌المللی وجود ندارد اما ترامپ به سفر وی چراغ سبز نشان داد. این سفر وی سرفصل‌ها درباره نگرانی‌های دولت در مورد توافق هسته‌ای را تکان داد. برایان هوک، سرپرست برنامه‌ریزی سیاسی نیز به هیلی در وین پیوست.
سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا وجود هرگونه اختلاف میان تیلرسون و هیلی بر سر سفر به وین را رد کرد و گفت که این سفر برای هوک و هیلی بسیار سودمند بوده است.
اما اختلاف نظرها درباره ایران اصطکاک‌ها را افزایش داد. تیلرسون از سخت‌ترین مخالفان ضربه زدن به توافق هسته‌ای بود، کاری که ترامپ روز جمعه با اعلام اینکه ایران روح توافق را نقض کرده است، دقیقا انجام داد.
موضوع ایران همچنین برای هیلی یک فرصت دیگر برای منحرف کردن توجهات از تیلرسون فراهم کرد. دو هفته پس از بازگشت هیلی از وین در سخنرانی‌اش در اندیشکده امریکن اینتر پرایز، وی میان توافق هسته‌ای و الزام قانونی تایید پایبندی ایران به کنگره تفاوت قائل شد. وی تصریح کرد: بسیار مهم است که این تفاوت را قائل شویم چراکه بسیاری از مردم الزامات توافق را با الزامات قوانین آمریکا اشتباه می گیرند.
هیلی افزود: حقیقت این است که توافق هسته‌ای با ایران نقاط ضعف زیادی دارد که انگیزه کنار گذاشتن آن را ایجاد می کند. اما خود توافق به گونه‌ای بنا شده است که کناره‌گیری از آن را کمتر جذاب می کند. این توافق به ایران هر آنچه می خواست را داده است.
پولتیکو در ادامه نوشت: حتی اگر سخنرانی ترامپ آن چیزی نبود که بولتون انتظارش را داشت، از این سخنرانی ابراز رضایت‌مندی کرد. وی گفت: ممکن است توافق هسته‌ای تاکنون نابود نشده باشد اما به زودی از بین خواهد رفت.
نماینده پیشین آمریکا در سازمان ملل خواهان خروج آمریکا از توافق هسته‌ای است. موضوعی که وی اوایل هفته گذشته در دیدارش با جرد کوشنر داماد ترامپ آن را گوشزد کرده است.
بولتون به درخواست استیو بنون، استراتژیست پیشین کاخ سفید طرحی را برای خروج از توافق آماده کرد که هیچگاه فرصت ارائه به ترامپ را پیدا نکرد چراکه بنون برکنار شد و کلی جای وی را گرفت. اما رد پای بولتون در سخنرانی ترامپ نشان می دهد که وی تا چه اندازه هنوز در کاخ سفید نفوذ دارد.
هیلی تاکنون هیچگاه خواستار خروج آمریکا نشده است اما یکی از مقامات ارشدی است که به طور علنی از ترامپ خواسته تا اعلام کند که ایران توافق را نقض کرده است. اگرچه اغلب اعضای کابینه به استثنای مایک پامپئو، رئیس سازمان سیا و مایک پنس معاون رئیس‌جمهور به طور خصوصی به ترامپ درباره خروج از این توافق هشدار داده‌اند، هیلی در اظهارات علنی‌اش درباره این توافق سخن گفته است.
به گفته یک مقام کاخ سفید، اما پس از آنکه ترامپ در ماه ژوئیه فرصت عدم تایید پایبندی ایران را هدر داد، افراد کمتری نگرانی‌هایشان را در حضور وی نشان دادند. پس از آنکه ترامپ در مجمع عمومی سازمان ملل در ماه سپتامبر اعلام کرد که تصمیم خود را درباره توافق هسته‌ای گرفته است و آن را یک شرمساری برای آمریکا خواند، مشاورانش دریافتند که سخنرانی روز جمعه وی اجتناب ناپذیر است.
اگرچه مشاوران امنیت ملی ترامپ در چند هفته گذشته استراتژی اعلام شده در روز جمعه را تهیه کردند اما این اتفاق نظر وجود دارد که این رویکرد از سه ماه گذشته تاکنون از سوی هیلی ارائه شد و وی برای آن بسیار تلاش کرد.
منبع: خبرگزاری گیتا
