لایحه بودجه ۹۷ کل کشور که در برخی محافل از آن به جراحی بزرگ یاد می شود، سوالاتی را ایجاد می کند که لازم است آقای رئیس جمهور و تیم اقتصادی وی پاسخ منطقی برای آن داشته باشند.
 

 حسن روحانی رئیس جمهور 19 آذر امسال لایحه بودجه 97 را به مجلس برد، لایحه ای که در برخی محافل کارشناسی از آن به جراحی بزرگ یاد می شود.
 

کسری بودجه بزرگترین دغدغه این روزهای دولتمردان است که در لایحه بودجه 97 هم تدابیر ویژهای برای تامین این کسری اندیشیده شده، از جمله قطع یارانه 34 میلیون نفر، افزایش قیمت بنزین و گازوئیل، رشد درآمد مالیاتی، کاهش یارانه نان، تثبیت سقف مالیاتی حقوق، افزایش نرخ بسیاری از خدمات و موارد دیگر که جمعاً بیش از 50 هزار میلیارد تومان درآمد برای دولت ایجاد می کند و نکته مهم اینکه تمام این درآمد از جیب عموم مردم کشور که بخش قابل توجهی از آنها را فقرا و نیازمندان و یا اقشار متوسط و زیر متوسط تشکیل می دهند، تامین خواهد شد.
 

حال یک سوال خیلی مهم مطرح می شود و آن اینکه، آیا دولت دوازدهم و تیم اقتصادی آقای رئیس جمهور راهکار دیگری غیر از تامین کسری بودجه از جیب فقرا داشته است؟ آیا دولت نمی توانست بخشی زیادی از کسری بودجه کشور را به جای اینکه از جیب عموم مردم به ویژه فقرا بردارد، از ثروتمندان یا خودش تامین کند؟ درپی این سوال اصلی، سوالات مهم دیگری هم به ذهن متبادر می شود که لازم است آقای رئیس جمهور و تیم اقتصادی وی به این سوالات پاسخ منطقی بدهند.
 

- دولت در لایحه بودجه 97 تصمیم گرفته، یارانه 34 میلیون نفر را یکجا قطع کند. دولتی که در سه سال گذشته از قطع یارانه 3 میلیون ثروتمند به بهانه عدم توانایی شناسایی ثروتمندان عاجز بوده، چطور می تواند در یک سال 34 میلیون نفر را بدون خطای چشمگیر حذف کند؟ بار هزینه سنگینی که از خطای احتمالی دولت در حذف یارانه فقرا ایجاد می شود، بر دوش چه کسی خواهد بود و آیا دولت و مجلس حاضرند هزینه این همه خطا را بپذیرند؟
 

- چرا باید در برخی محافل اعلام شود که دولت فقط سال 97 را برای این جراحی بزرگ فرصت دارد، چون سال 98 فلان انتخابات و سال 99 بهمان انتخابات داریم؟ دولتی که سه سال دیگر فرصت دارد، چرا باید این جراحی را در یک سال انجام دهد؟ فرصت سه ساله را چه کسی از آقای روحانی گرفته؟ قطع یارانه 10 میلیون ثروتمند به جای 30 میلیون نفر قطعا خطای کمتری دارد و دولت فرصت بیشتری برای شناسایی ثروتمندان خواهد داشت. چرا دولت آقای روحانی در 5 سال گذشته از فرصت اصلاح قانون هدفمندی یارانه ها که خود مدعی آن بود، استفاده نکرد و اقدامی برای شناسایی ثروتمندان انجام نداد؟ آیا شناسایی ثروتمندان با این همه اطلاعات بانکی و مالیاتی که دولت دارد، غیرممکن است یا دولت اراده ای برای این کار ندارد؟ 
 

- افزایش 50 درصدی قیمت بنزین برای همه مردم چقدر با عدالت همخوانی دارد. چرا درآمد 17 هزار میلیارد تومانی افزایش قیمت بنزین و گازوئیل باید به جای ثروتمندان از عموم مردم به ویژه فقرا تامین شود؟ چرا دولت به طرح افزایش پلکانی قیمت سوخت و سهمیه بندی بدون افزایش قیمت برای کم مصرف ها اعتنایی نمی کند؟
 

- دولت در توجیه گرانی بنزین اعلام کرده، با پول گرانی سوخت می خواهد شغل ایجاد کند، ولی مراکز پژوهشی معتقدند، گران شدن سوخت با کاهش رشد اقتصادی حداقل 500 هزار شغل موجود را از بین خواهد برد. پاسخ تیم اقتصادی دولت به این تناقض چیست؟
 

- جناب آقای روحانی، آیا واقعا کسری بودجه فقط از قطع یارانه و گرانی سوخت قابل تامین است، یا راه های دیگری هم وجود دارد. چرا دولت سهل الوصول ترین راه ها را برای تامین کسری بودجه انتخاب کرده است؟ تامین کسری بودجه از جیب ثروتمندان چه سختی هایی دارد که دولت حاضر نیست به آن تن دهد؟

- بنابر اعلام رسمی مسئولان، حداقل 2.5 میلیون مسکن خالی در کشور داریم که اخذ مالیات از این خانه ها که عمدتا متعلق به ثروتمندان است، سالها در محافل کارشناسی بحث شده است. چرا دولت زیر بار اخذ این مالیات نمی رود؟ جناب آقای آخوندی وزیر راه و شهرسازی در جایی ثروت این خانه های خالی را 250 میلیارد دلار اعلام کرده است. حداقل یک درصد مالیات سالانه از این خانه ها 10 هزار میلیارد تومان درآمد برای دولت ایجاد می کند. چرا دولت از مالیات خانه های خالی ثروتمندان صرفنظر می کند؟
 

- مسئولان سازمان مالیاتی فرار مالیاتی را حداقل 30 هزار میلیارد تومان در سال اعلام کرده اند که منشا اصلی آن اقتصاد زیر زمینی و قاچاق حداقل 12 میلیارد دلاری است. چه اشکالی دارد که دولت در لایحه بودجه 97 حداقل روی 50 درصد این پول حساب کند و 15 هزار میلیارد تومان از کسری بودجه را از مالیات گریزان بگیرد؟
 

- آقای روحانی اخیرا در همایشی به شفاف سازی در بودجه 97 اشاره کرده و از نقدی که در فضای مجازی بابت این شفاف سازی به برخی بودجه های چند میلیاردی برخی نهادهای فرهنگی شده است، ابراز خوشحالی کرده اند. ما هم بابت این شفاف سازی مختصر خوشحالیم.
 

- جناب آقای روحانی، برخی اعداد بسیار بزرگ در لایحه بودجه 97 مخفی شده است که اگر این اعداد هم شفاف شود، مطمئناً همه مردم ایران خوشحال خواهند شد. 
 

بنابر اعلام مسئولان، در سال جاری مجموع درآمد هدفمندی یارانه ها 87 هزار میلیارد تومان بوده که با احتساب 17 هزار میلیارد تومان درآمد جدید از محل گرانی بنزین و گازوئیل، کل درآمد هدفمندی در سال آینده بیش از 105 هزار میلیارد تومان خواهد شد. چرا در لایحه بودجه 97 فقط 37 هزار میلیارد تومان از درآمد هدفمندی که مختص سازمان هدفمندی است، ذکر شده است؟ مابقی 68 هزار میلیارد تومان درآمد هدفمندی یارانه ها کجا می رود؟ چرا در خصوص این رقم نجومی شفاف سازی نشده است؟ چرا دولت برای تامین کسری بودجه روی درصدی از این درآمد که از خود مردم گرفته می شود، حساب نکرده است؟ اگر این پول به حساب وزارت نفت و یا دستگاه های دیگر می رود، بهتر نبود موارد هزینه ای آن شفاف برای همه مردم اعلام شود؟
 

- آقای رئیس جمهور، بودجه چند ده هزار میلیارد تومانی دیگری که در بودجه 97 مخفی شده است، مربوط به تسعیر ارز است. دولت در لایحه بودجه 97 نرخ دلار را 3500 تومان در نظر گرفته، در حالی که نرخ دلار در بازار آزاد هم اینک در حد 4200 تومان است. یعنی بابت فروش دلارهای دولت برای هزینه در بودجه، مابه التفاوت 700 تومانی برای فروش هر دلار درآمد ایجاد می شود. دولت در لایحه بودجه 97 درآمد تسعیر ارز را 10 هزار میلیارد تومان در نظر گرفته است که معادل فروش کمتر از 15 میلیارد دلار است. ولی دلارهای فروشی دولت در بودجه 97 قطعا از این رقم بالاتر و حداقل 2 برابر این رقم است که حداقل بیش از 20 هزار میلیارد تومان درآمد برای دولت ایجاد می کند. 10 هزار میلیارد تومان درآمد مازاد از محل تسعیر ارز کجاست و چرا در بودجه 97 نیامده است؟ آیا شفاف سازی این رقم نجومی مردم را خوشحال نمی کند؟  آیا دولت نمی توانست روی این 10 هزار میلیارد تومان برای تامین کسری بودجه حساب کند؟
 

- جناب آقای روحانی، راه های دیگری هم برای تامین کسری بودجه از جیب ثروتمندان به جای فقرا وجود دارد. چرا دولت به این راه حل ها توجهی نکرده است؟ چرا موضوع مالیات معاملات مکرر مسکن یا اخذ مالیات از خانه های لوکس اجرایی نمی شود؟ چرا از سپرده های میلیاردی ثروتمندان در بانک ها مالیات اخذ نمی شود؟ شنیده شده، رقم قابل توجهی از افرادی که تراکنش های بانکی میلیاردی دارند، حتی کد مالیاتی هم ندارند.
 

- سهم صرفه جویی دولت در تامین کسری بودجه اش چقدر است؟ چرا به موضوع کوچک سازی دولت طی 5 سال گذشته هیچ توجهی نشده است. چرا باید از بودجه 368 هزار میلیارد تومانی دولت، 204 هزار میلیارد تومان فقط حقوق کارکنان و بازنشستگان دولت باشد؟ 5 سال از دولت تان گذشت، ولی سه سال هنوز باقی است. برنامه دولت برای کوچک سازی و صرفه جویی در هزینه ها چیست؟
 

- جناب آقای روحانی، کاهش حداقل 50 هزار میلیارد تومانی درآمد مردم در سال 97 تاثیر مستقیم در کاهش تقاضا و مصرف و تشدید رکود دارد که حذف اشتغال های موجود و تعطیلی کارخانه ها نتیجه طبیعی آن خواهد بود. برای مقابله با این رکود و همچنین تورم انتظاری ناشی از افزایش قیمت حامل های انرژی چه فکری کرده اید؟
 

در آخر، به دولت پیشنهاد می شود، اگر بر جراحی اقتصادی اصرار دارد، اولا این جراحی را به جای اینکه در امور مربوط به درآمد مردم انجام دهد، در ساختار غلط مالی خود عملیاتی کند. ثانیا به جای تمرکز بر تامین کسری بودجه از فقرا، بر درآمد ثروتمندان متمرکز شود و ثالثا، شوک قیمتی و حذف یارانه ها را به طور تدریجی و در سه سال آینده به مرحله اجرا بگذارد تا فشار کمتری به اقشار ضعیف و متوسط کشور وارد آید.
 


منبع: خبرگزاری گیتا